Καμενη Γη.

Η Νέα Καμένη, "το ηφαίστειο" για τους ντόπιους, είναι ηφαιστειογενές νησί στο κέντρο της καλδέρας της Σαντορίνης, το οποίο άρχισε να δημιουργείται το 1570 (ή 1573), με την δημιουργία αρχικά της Μικρής Καμένης. Η έκταση του σήμερα είναι 340 εκτάρια και το ψηλότερο σημείο του είναι 127 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Υπάρχουν δύο αγκυροβόλια στο νησί, ο όρμος Ταξιάρχης, στα νοτιοανατολικά του νησιού, και ο όρμος Ερινιά στα βόρεια.

Διοικητικά ανήκει στο Τοπικό διαμέρισμα Θήρας του Δήμου Θήρας.

Η Νέα και η Παλαιά Καμένη έχουν ενταχθεί στο κοινοτικό δίκτυο προστατευόμενων περιοχών NATURA 2000.


Ο Βεζούβιος είναι ένα βουνό-ηφαίστειο στις δυτικές ακτές της Ιταλίας και σε απόσταση 12 χλμ. από τη Νάπολη.

Πριν από την πρώτη του έκρηξη στα 79 μ.Χ., το θεωρούσαν σαν ένα απλό βουνό. Ο Στράβωνας μάλιστα λέει ότι το βουνό Ουεσούϊον (έτσι αποκαλεί το Βεζούβιο) ήταν σκεπασμένο με ωραίους αγρούς, εκτός από την κορυφή του, που ήταν επίπεδη, μαύρη και σκεπασμένη εδώ και κει και βγάζει το συμπέρασμα ότι το βουνό είχε πάρει φωτιά και είχε καεί, αλλά η φωτιά έσβησε, επειδή έλειπε το καύσιμο υλικό. Η πρώτη φοβερή έκρηξη του Βεζούβιου, που κατάστρεψε ολοκληρωτικά και εξαφάνισε μέσα στις λάβες της τρεις μεγάλες πόλεις, την Πομπηία, το Ηράκλειο και τις Σταβίες, έγινε στα 79 μ.Χ. Την έκρηξη την περιέγραψε ο Πλίνιος ο νεότερος, που ήταν αυτόπτης μάρτυρας της καταστροφής. Άλλες μεγάλες εκρήξεις έγιναν στα 1794, στα 1872 και στα 1906, που προκάλεσαν μεγάλες καταστροφές και θανάτους πολλών ανθρώπων. Παρόλο τον κίνδυνο που διατρέχουν οι κάτοικοι και το ξέρουν, η περιοχή γύρω από το Βεζούβιο είναι πυκνά κατοικημένη, γιατί το ηφαιστειογενές έδαφος του βουνού είναι εξαιρετικά εύφορο.

Τη μορφή και τη διαμόρφωση που έχει σήμερα ο Βεζούβιος την πήρε μετά από την έκρηξη του 79 μ.Χ., αν και οι διάφορες εκρήξεις που έγιναν αργότερα προξένησαν μερικές μεταβολές στην όψη του. Έχει τρεις κορυφές: Την Σόμμα βόρεια, τον καθαυτό Βεζούβιο νότια και το Οτταγιάνο ανάμεσα. Σήμερα, ο καθαυτό Βεζούβιος έχει περιφέρεια βάσης 45 χιλιόμετρα και η διάμετρος του κρατήρα του είναι 570 μέτρα περίπου. Το ύψος του μεταβάλλεται μετά από κάθε ισχυρή έκρηξη και είναι σήμερα 1.180 μέτρα. Οι πλαγιές του βουνού είναι κατάφυτες από κήπους και αγρούς μέχρι ένα ορισμένο ύψος. Ιδιαίτερα ευδοκιμούν τα αμπέλια από αρχαιότατα χρόνια. Τα κρασιά του Βεζούβιου τα εκτιμούσαν ιδιαίτερα από τη Ρωμαϊκή εποχή και είναι περιζήτητο το θαυμάσιο κρασί «Λάκριμα Κρίστι» (Δάκρυα του Χριστού).


1570 ή 1573 μ.Χ.: Ηφαιστειακή έκρηξη οδηγεί στο σχηματισμό μικρού νησιού βορειοανατολικά της Παλαιάς Καμένης, το οποίο ονομάζεται Μικρή Καμένη.
23 Μαΐου 1707 - 14 Σεπτεμβρίου 1711 μ.Χ.: Έκχυση λάβας οδηγεί στον σχηματισμό δύο μικρών νησιών, τα οποία σύντομα ενώνονται και σχηματίζουν την Νέα Καμένη.
18 Μαΐου 1707: Σεισμική δραστηριότητα
21 Μαΐου 1707: Σεισμική δραστηριότητα
23 Μαΐου 1707: Εμφάνιση της ενός λευκού νησιού, 200 μέτρα δυτικά της Μικρής Καμένης.
23 Μαΐου 1707 έως 14 Ιουνίου 1707: Αύξηση του μεγέθους του λευκού νησιού.
5 Ιουνίου 1707: Εμφάνιση ενός μαύρου νησιού στα βόρεια του λευκού νησιού.
12 Ιουνίου 1707: Ένωση των δύο νησιών.
26 Ιανουαρίου 1866 - 15 Οκτωβρίου 1870 μ.Χ.: Έντονη ηφαιστειακή δράση που οδήγησε στον τριπλασιασμό της Νέας Καμένης.
3 έως 15 Φεβρουαρίου 1866: Δημιουργία του ηφαιστειακού κώνου του Γεωργίου, αρχικά ως μικρό ηφαιστειογενές νησί πλησίον της Νέας Καμένης, το οποίο στις 6 Φεβρουαρίου ενώθηκε με αυτήν. Το όνομα Γεώργιος δόθηκε προς τιμήν του Γεώργιου Α΄, τότε βασιλέα της Ελλάδας και αποτελεί μέχρι και σήμερα τον ψηλότερο σχηματισμό του νησιού.
13 έως 25 Φεβρουαρίου 1866: Αναδύθηκε, 400 μέτρα νοτιοδυτικά του θόλου του Γεωργίου, η νησίδα Αφρόεσσα, που πήρε το όνομα της από το ατμoημιολία Αφρόεσσα του πολεμικού ναυτικού που μετέφερε στο νησί την ελληνική επιστημονική επιτροπή για την παρακολούθηση των φαινομένων.Τον Μάρτιο του ίδιου έτους η Αφρόεσσα ενώθηκε με την Νέα Καμένη.
10 Μαΐου 1866: Αναδύθηκαν δύο νησίδες, οι οποίες ονομάστηκαν Νήσοι του Μαΐου, οι οποίες καταβυθίστηκαν αργότερα και σήμερα βρίσκονται γύρω στο ένα μέτρο κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας.
Ένας αριθμός από περίπου 50 θερινές κατοικίες καθώς και δύο μικροί ναΐσκοι, ένας ορθόδοξος και ένας καθολικός, που βρίσκονταν πάνω στο νησί, καταβυθίστηκαν κατά την διάρκεια της δραστηριότητας αυτής.
Ανάμεσα στην ελληνική επιτροπή που παρακολούθησε την ηφαιστειακή δραστηριότητα ήταν ο Αναστάσιος Χρηστομάνος, ο οποίος τις μέρες που βρισκόταν στην Σαντορίνη προήχθη από υφηγητής σε καθηγητής της πειραματικής χημείας του Πανεπιστημίου Αθηνών, ο λοχαγός του Μηχανικού και γεωλόγος Π. Βουγιούκας, ο πλοίαρχος Λεωνίδας Παλάσκας, ο καθηγητής Ηρακλής Μητσόπουλος και ο γερμανός αστρονόμος και διευθυντής του Αστεροσκοπείου Αθηνών Julius Schmidt.
Ανάμεσα στους ξένους που ήρθαν στο νησί για να παρακολουθήσουν την δραστηριότητα ήταν ο διάσημος ηφαιστειολόγος Φερδινάνδος Φουκέ με πολύ σημαντική συμβολή στην μελέτη των ηφαιστείων της Σαντορίνης, ο αρχαιοδίφης Φρανσουά Λένορμαν και ο Ιούλιος Βερν. Η Σαντορίνη αναφέρεται αργότερα στο βιβλίο του Ιουλίου Βέρν "20.000 λεύγες κάτω από την θάλασσα" και ήταν η έμπνευση για το βιβλιο "Η Μυστηριώδης Νήσος", όπου, μάλιστα, ο καπετάνιος Νέμο και το πλήρωμα του παρακολουθούν μια ηφαιστειακή έκρηξη.
11 Αυγούστου 1925 - 17 Μαρτίου 1928 μ.Χ.: Ηφαιστειακή δραστηριότητα που οδήγησε στην δημιουργία μικρού νησιού, της Δάφνης, μεταξύ της Μικρής και της Νέας Καμένης. Τελικά η νησίδα αυτή ενώθηκε με την Μικρή και με την Νέα Καμένη και τα τρία νησιά δημιούργησαν ένα ενιαίο σχηματισμό.
28 Ιούλιος 1925: Μικρή σεισμική δραστηριότητα.
11 Αυγούστου 1925 έως Ιανουάριος 1926: Δημιουργία της Δάφνης και ένωση της με την Μικρή και με την Νέα Καμένη, δημιουργώντας ένα ενιαίο σχηματισμό. Το όνομα Δάφνη προέρχεται από το όνομα του τορπιλοβόλου Δάφνη, του πρώτου πολεμικού πλοίου που έσπευσε στην περιοχή μετά την ηφαιστειακή έκρηξη.
Μάΐος 1926: Μικρές ηφαιστειακές εκρήξεις με μικρή ροή πυροκλαστικών υλικών.
23 Ιανουαρίου 1928 έως 17 Μαρτίου 1928: Δημιουργία του ηφαιστειακού θόλου Ναυτίλος, ανατολικά του κώνου της Δάφνης. Ο Θόλος αυτός σήμερα έχει καλυφθεί από λάβες κατοπινών εκρήξεων.
20 Αυγούστου 1939 - Αρχές Ιουλίου 1941 μ.Χ.: Τα σημάδια της επερχόμενης ηφαιστειακής δραστηριότητας ξεκίνησαν τον Μάϊο του 1939 με αύξηση της θερμοκρασίας των υδάτων σε όρμο που υπήρχε στο νησί και ονομαζόταν Όρμος του Αγίου Γεωργίου. Από τον Αύγουστο και μετά δημιουργήθηκαν οι ηφαιστειακοί θόλοι: Τρίτωνας, Κτενάς, Φουκέ (Fouque), Νίκη, Ρεκ (Reck) και οι θόλοι Σμιθ (Smith).
20 Αυγούστου 1939: Ηφαιστειακή έκρηξη και απελευθέρωση λάβας, η οποία δημιούργησε τον θόλο Τρίτωνας, ο οποίος πήρε το όνομα του από τον Τρίτωνα, την θαλάσσια θεότητα.
Σεπτέμβριος 1939: Η ηφαιστειακή δραστηριότητα μετατοπίστηκε βορειοανατολικά και δημιουργήθηκε ο θόλος Κτενάς, ο οποίος πήρε το όνομα του από τον γεωλόγο Κωνσταντίνο Κτενά, αργότερα ιδρυτή της Γεωλογικής Υπηρεσίας της Ελλάδος, που παρατηρούσε τις εκρήξεις. Η λάβα του Κτενά τελικά κάλυψε τον όρμο του Αγίου Γεωργίου και τον θόλο Τρίτωνας.
Νοέμβριος 1939 έως Ιούλιος 1940: Η ηφαιστειακή δραστηριότητα μετατοπίζεται ακόμα πιο βορειοανατολικά και δημιουργείται ο θόλος Φουκέ (Fouque), από το όνομα του διάσημου ηφαιστειολόγου.
Ιούλιος 1940: Νότια του θόλου του Φουκέ εμφανίζονται δύο θόλοι, ο θόλος του Σμιθ (Smith), από το όνομα Αμερικάνου ηφαιστειολόγου, και ο θόλος του Ρεκ (Reck), από το όνομα του γερμανού γεωλόγου Hans Reck.
Τέλη Αυγούστου 1940: Ανοίγονται δύο κρατήρες, χωρίς, όμως, εκροή λάβας.
Νοέμβριος 1940 έως Ιούλιος 1941: Εμφανίζεται ο θόλος Νίκη, ο οποίος ονομάστηκε έτσι προς τιμήν των νικών του Ελληνικού Στρατού στο μέτωπο της Αλβανίας.
10 Ιανουαρίου 1950 - 2 Φεβρουαρίου 1950 μ.Χ.: Έντονη ηφαιστειακή δραστηριότητα που οδήγησε στο σχηματισμό του ηφαιστειακού θόλου Λιάτσικας στα ανατολικά του κρατήρα του Γεωργίου. Είχε προηγηθεί έντονη σεισμική δραστηριότητα από τον Αύγουστο του 1949. Ο θόλος πήρε το όνομα του από το όνομα του γεωλόγου Ν. Λιάτσικα που μελετούσε την δραστηριότητα.